W ogłoszonym przez Prezydenta Miasta Krosna konkursie na projekt rzeźby Roberta Wojciecha Portiusa zwyciężył projekt autorstwa artysty rzeźbiarza Kamila Słowika. Sama koncepcja wymaga jeszcze kilku poprawek, ale została ostatecznie zaakceptowana przez komisję konkursową.
Robert Wojciech Portius z pochodzenia Szkot przybył do Krosna około 1624 roku Pełnił funkcję komendanta miasta oraz faktora i serwitora królewskiego. W połowie XVII wieku był najbardziej liczącym się importerem win węgierskich na północ od Karpat. Inspirator i fundator przebudowy kościoła farnego w latach 1637- 1646, kaplicy pw. św. Piotra i Pawła (przy kościele farnym w Krośnie) oraz dzwonnicy przy Farze, a także szeregu realizacji artystycznych w mieście. Przez wiele lat był wójtem Wolnego Królewskiego Krosna. Przez dwa lata Portius powiększył o 500 łokci mur obronny, a przeszło połowę funduszy dał ze swych oszczędności. W 1657 król Jan Kazimierz mianował go komendantem Krosna.
Portius dowodził z sukcesem obroną miasta w czasie najazdów szwedzkich i księcia siedmiogrodzkiego Rakoczego. Za swe zasługi otrzymał od króla tytuł szlachecki. Robert Portius w testamencie z 1658 roku zapisał dla Krosna 6 tys. zł na podwyższenie wieży strażniczej oraz 2 tys. zł na mury obronne. Zmarł nagle 6 stycznia 1661 roku. Po wspaniałym pogrzebie spoczął w podziemiu fary, w przygotowanej krypcie.
Jego imię nosi jedna z ulic starego miasta, stowarzyszenie pielęgnujące przyjaźń polsko-węgierską i tradycje szlaku wina oraz hotel i galeria przy ul. Bursaki. Teraz jego rzeźba ma stanąć przy ul. Piłsudskiego.
Na konkurs wpłynęło dziesięć projektów ośmiu autorów. Każdy z nadesłanych projektów zawierał m.in. opis techniczny, projekt w skali 1:5 oraz po dwie plansze 100 x 70 cm z wizualizacją koncepcji zagospodarowania placu przy ul. Piłsudskiego w Krośnie.
Prace konkursowe oceniała komisji w składzie:
1. Prof. dr hab. Andrzej Zwolak - art. rzeźbiarz
2. Piotra Burger - art. rzeźbiarz
3. Marta Rymar - Miejski Konserwator Zabytków
4. dr Piotr Łopatkiewicz - historyk sztuki
5. Ruben Bardanaszwili - architekt - urbanista
Jak informuje Urząd Miasta, po zapoznaniu się z pracami konkursowymi komisja odrzuciła część zgłoszonych projektów, których poziom artystyczny był niewystarczający, a wykonanie mało profesjonalnie. Niemal jednogłośnie wybrano zwycięski projekt autorstwa art. rzeźbiarza Kamila Słowika. Tylko jeden z członków komisji wstrzymał się od głosu w ostatecznym głosowaniu.
Komisja jednogłośnie uznała, że wybrana koncepcja przed ostateczną jej realizacją wymaga dopracowania postaci Portiusa pod względem ikonograficznym oraz wykonania dodatkowych korekt w aranżacji architektoniczno-urbanistycznej placu. Termin realizacji projektu zostanie ustalony z autorem zwycięskiej pracy.
umk/pd
