Między innymi takie mikroorganizmy żyją w papierze

Muzeum Rzemiosła w Krośnie posiada liczne zbiory prezentujące dziedzictwo kulturowe regionalnego rzemiosła. Znajdujące się w naszych zasobach archiwalia stanowią szczególny w skali regionu zbiór dokumentów cechowych związanych z historią rzemiosła południowo-wschodniej Polski i mają wyjątkową wartość historyczną dla dziejów miasta i regionu.

W zasobach przechowywane są zespoły archiwalne z okresu zaboru austriackiego, II Rzeczpospolitej oraz Polski Ludowej. Dotyczą one głównie działalności Cechu Wielkiego w Krośnie, Cechu Rzemiosł Różnych w Krośnie oraz działalności prywatnych warsztatów rzemieślniczych. Do najcenniejszych dokumentów znajdujących się w zbiorach muzealnych należą: Uniwersał Marii Teresy z 1778 r., Regestr Zmarłych z 1795 r., Księgi zapisów i wyzwolin uczniów, czeladników i mistrzów z lat 1775-1899, dyplomy rzemieślnicze z lat 1870-1900 oraz bogaty zbiór fotografii dokumentującej działalność rzemieślniczą regionu Podkarpacia. Rzemiosło tradycyjne stanowi istotny element polskiego dziedzictwa kulturowego, stąd zbiory Muzeum Rzemiosła posiadają szczególną wartość dla jego zachowania.

Regestr spisany w Cechu Sławetnem Szewskim krośnieyskim
do przyjmowania chłopców w rzemiosło w 1783 r. PRZED i PO konserwacji

Wyselekcjonowana część archiwaliów poddana została zabiegom konserwatorskim, dokonanym w specjalistycznych pracowniach konserwacji papieru. Polegały one na odkwaszeniu i wzmocnieniu struktury papieru, ponadto wobec większości archiwaliów konieczne było uzupełnienie ubytków papieru oraz naprawa uszkodzeń mechanicznych. Do Muzeum dokumenty wróciły w specjalnych teczkach wykonanych z papieru bezkwasowego. Działania te przyczyniły się do uratowania najbardziej zniszczonych egzemplarzy, znajdujących się w zbiorach archiwalnych Muzeum Rzemiosła.

Dezynfekcja zbiorów archiwalnych polegała na chemicznym odkażeniu w specjalistycznej próżniowej komorze fumigacyjnej. Dzięki temu zabiegowi zbiory zostały odkażone i oczyszczone z bakterii, pleśni, grzybów i wszelkich mikroorganizmów. W ramach zadania zakupiono także systemy specjalistycznych mebli i urządzeń klimatyzacyjnych, zapewniających odpowiedniejsze warunki klimatyczne (stałą temperaturę i wilgotność powietrza) i bezpieczniejsze warunki przechowywania archiwaliów oraz księgozbioru.

Regestr po konserwacji w pudełku wykonanym z papieru bezkwasowego

Dokumenty te są częstym źródłem dla kwerend prowadzonych przez instytuty naukowe oraz muzea, są obiektami wypożyczanymi na różne wystawy muzealne, w związku z czym ich stan techniczny ulega ciągłemu pogorszeniu. Dezynfekcja i konserwacja daje możliwość digitalizacji zbiorów, co pozwoli na ich szersze udostępnianie bez konieczności narażania oryginałów.

Działania te z całą pewnością podniosły standardy warunków w jakich są przechowywane zbiory archiwalne i pozwoliły na odpowiednie zabezpieczenie ich przed szkodliwym wpływem środowiska. Realizacja zadania miała ogromne znaczenie dla zachowania i utrwalenia dziedzictwa kulturowego Krosna jak i regionu. Wobec stanu zachowania zbiorów muzealnych i wielu potrzeb z niego wynikających zadanie to stanowi ważny etap przed kolejnymi zabiegami konserwatorskimi, o które Muzeum Rzemiosła w Krośnie będzie zabiegać.

Księga Wyzwolin Braci Cechowych Wielkiego Cechu w Krośnie,
1830-1892, PRZED i PO konserwacji

Nazwa programu MKiDN: Dziedzictwo kulturowe - 2010, nazwa zadania: Ochrona i konserwacja zbiorów archiwalnych Muzeum Rzemiosła w Krośnie. Zrealizowano ze środków MKiDN.

Marta Rymar, Łukasz Stachurski
Muzeum Rzemiosła