Wiele sklepów w Krośnie zrezygnowało już z rozdawania bezpłatnych foliowych torebek na zakupy. W zamian proponuje się „ekologiczne” jednorazówki lub robienie zakupów z własną torbą wielorazowego użytku. Czy to skutek kampanii na rzecz ograniczenia ilości foliowych śmieci? Powszechne
Szacuje się, że przeciętny Polak zużywa rocznie ponad 300 foliowych torebek, które niemal natychmiast stają się odpadami. Rocznie produkujemy około 5 tysięcy ton takich śmieci. Sama torebka pozostaje w środowisku przez kilkaset lat, w zależności od grubości i jakości folii.
Uciążliwe
Niewinnie wyglądająca foliowa torebka jest w istocie uciążliwym dla środowiska odpadem. Podstawowym problemem jest ilość i trwałość foliowych śmieci. Czy foliowe torebki stając się śmieciami są aż takim poważnym problemem dla środowiska? Z pewnością na trawnikach, polach, w lasach czy parkach po prostu szpecą krajobraz. Problemem jest już sama ilość foliowych śmieci i kłopoty ze składowaniem ich. Nie wszystkie da się (lub opłaca) ponownie przetworzyć, a składowane jako odpady zajmują miejsce. W Polce, czy ogólniej mówiąc w Europie, nie ma na zbyciu ogromnych przestrzeni, które można by poświęcić bez żalu na składowiska śmieci. Co gorsza, nie wszystkie foliówki trafiają na wysypiska, czy do zakładów utylizacji. Nie brakuje przecież ludzi wyrzucających śmieci byle gdzie. Folie stanowią jeden z głównych składników „dzikich wysypisk”. Można powiedzieć: „to nie problem z foliową torebką, tylko problem z idiotą, który nie wie gdzie ją wyrzucić”, jednak nawet nad prawidłowo wyrzucanymi śmieciami trudno zapanować. Część foliowych torebek „ucieka” ze składowisk przez wiatr. Natomiast z koszy na śmieci, zwłaszcza tych przydrożnych, mogą je wygrzebać szukające resztek pożywienia zwierzęta.
Szkodliwe
Szkodliwość folii nie ogranicza się do samej estetyki. Takie śmieci okazują się niebezpieczne dla zwierząt i roślin. Małe zwierzątka wpadają w folie jak w pułapkę i giną. Większe nieraz zjadają folie i padają. Problem dotyczy np. bocianów, które używają kawałków folii do budowy gniazd, a później ich młode giną zaplątując się w folie lub zjadając ją. Folia stanowi też skuteczną barierę dla wody, wilgoci, czy światła, przez co zabija rośliny w miejscu w którym leży.
Sposoby?
Problem foliowych śmieci dostrzeżono nie tylko w Polsce. Państwa na różne sposoby próbują sobie z nim radzić. Czasem jest to całkowity zakaz, jak np. w Australii czy Nowej Zelandii, wprowadzenie zakazu zapowiedziano także we Francji. W Irlandii foliówki nie są bezpłatne, a w Niemczech, Szwajcarii, Włoszech, Danii, Holandii, Afryce Południowej czy na Malcie władze wprowadziły specjalny podatek dla dystrybutorów. Trzeba też wspomnieć o innych równolegle stosowanych metodach: Szwecja, Norwegia, Belgia, Niemcy czy Holandia rozwijają sprawny i skuteczny system selektywnej zbiórki odpadów do ponownego przetworzenia, a akurat torby foliowe znakomicie nadają się do recyklingu. Niestety w tej dziedzinie Polska pozostaje wciąż w tyle, może lepiej więc wziąć na zakupy torbę wielorazową i po prostu ograniczyć ilość wytwarzanych śmieci?
Inicjatywa obywatelska
W Łodzi powstał Obywatelski Komitet Inicjatywy Ustawodawczej, mający na celu zmianę prawa tak, by ograniczyć ilość powstających foliowych śmieci. Do akcji włączyło się także Krosno. Działania nagłaśniały media, a podpisy zbierane były w jednostkach podległych gminie, np. w Biurze Obsługi w Urzędzie Miasta. Udało się zebrać ponad 1400 podpisów.
To według mojej oceny bardzo dobry wynik – cieszy się Krzysztof Smerecki, Sekretarz Miasta – to jest 1400 osób, które chcą coś zmienić. To ludzie, którzy sami zgłosili się, żeby się podpisać na listach – podkreśla. Koordynatorem krośnieńskiej akcji jest Pani Katarzyna Dziamba-Kawula, Inspektor Wydziału Ochrony Środowiska. Jednocześnie promowano używanie toreb wielorazowych na zakupy. W celach promocyjnych i edukacyjnych zamówiono 1500 ekologicznych toreb – W pierwszej kolejności otrzymali je pracownicy Urzędu Miasta Krosna – mówi pani Katarzyna. Ponadto torby otrzymali radni miejscy i jednostek pomocniczych. Rozdawane były też przy innych okazjach, np. podczas konkursu „Najpiękniejszy ogród 2008” czy Dnia Emerytowanego Nauczyciela. Wielorazowe torby na zakupy otrzymali także wszyscy właściciele zaczipowanych psów. Podpisy wciąż można składać w Wydziale Ochrony Środowiska (w Urzędzie Miasta przy ul. Staszica 2) lub w Biurze Obsługi Obywatela (w Urzędzie Miasta przy ul. Lwowskiej 28a). Zbiórka podpisów to tylko jeden z elementów szerokiej akcji „Porządkujmy wspólny dom”. Inne elementy to np. zbiórka zużytych baterii (w szkołach i w Urzędzie), zbiórka odpadów wielkogabarytowych, utylizacja wyrobów zawierających azbest (takich jak elementy pokryć dachowych, elewacji, rur kanalizacyjnych), czy zbiórka odpadów zielonych (które trafiają do kompostowni przy ZUO).
Na zdjęciu Pan Krzysztof Smerecki - Sekretarz Miasta Krosna
Folie wycofywane
W Polsce zakazu stosowania foliówek nie ma, jednak wiele sklepów i sieci handlowych już wycofuje się z rozdawania jednorazowych reklamówek. Jeszcze kilka lat temu było to nie do pomyślenia. Sklep, który nie rozdawał reklamówek po prostu przegrałby z konkurencją. Teraz, po nagłośnieniu sprawy przez organizacje ekologiczne i media, warunki się zmieniły i wielu klientów akceptuje fakt wycofania darmowych jednorazówek. Duże sieci handlowe wykorzystują nawet ten fakt marketingowo, tworząc wizerunek „firmy przyjaznej środowisku”. Z pewnością jest to dla nich opłacalne, bo nie ponoszą kosztów rozdawania tysięcy foliówek.
Wątpliwości
Nie wszyscy są zadowoleni ze zmian. Co bardziej zaradni i tak wykorzystywali brane ze sklepów foliówki, np. jako worki na śmieci.
– Teraz będę musiał osobno kupować worki na śmieci – mówi pan Tomek – i tak wyślę tyle samo folii na wysypisko.
Idąc do marketu na zakupy z własną torbą możemy natknąć się na niemiłą sytuację. Zdarza się, że ochrona lub ktoś przy kasie potraktuje klienta jak złodzieja, sprawdzając, czy torba na pewno jest pusta, bo jak tłumaczy: „przecież torba nie jest przeźroczysta” (a jaka ma być skoro wykonana jest z tkaniny?). Takie sytuacje mają już miejsce w Krośnie, za to w większych miastach ochrona często rygorystycznie przestrzega zakazu wchodzenia na zakupy z własną torbą lub plecakiem.
Pewne wątpliwości budzi także „ekologiczność” nowych jednorazówek. One także nie są segregowane i tylko nikły procent trafia do kompostowania, gdzie mogą się rozłożyć w krótkim czasie, tak jak obiecuje producent. Reszta staje się śmieciami, które na dodatek nie nadają się do przetworzenia jak zwykłe torby foliowe. Inny problem jest z „ekotorebkami” foliowymi ze specjalnym dodatkiem (jego skład jest absolutną tajemnicą) przyśpieszającym ich rozkład. Zarzuca im się, że nie są w pełni biodegradowalne, a jedynie dochodzi do ich „fragmentacji”. Dlatego najmniej uciążliwym dla środowiska rozwiązaniem okazuje się torba z tkaniny lub wiklinowy koszyk, które mogą służyć przez kilka lat i z pewnością są w pełni biodegradowalne.
Nie palić
Zwłaszcza w sezonie grzewczym należy przypomnieć, że domowe piece nie są spalarniami odpadów. Palące się tworzywa sztuczne (także folie) wydzielają szkodliwe i rakotwórcze substancje, które trują najbliższe osoby i całą okolicę.
