Parę lat temu niewiele było wiadomo o tym jak wyglądała przed wiekami dukielska starówka. Co zachowało się do naszych czasów z jej złotego wieku? Dziś wiemy trochę więcej... trochę.

Pomogło zaangażowanie Studentów Zakładu Budownictwa Karpackiej Państwowej Uczelni w Krośnie. Jak mówi krośnieński architekt Marek Gransicki - autor projektu rewitalizacji - Była to prawdziwa przygoda.

Środki dla gmin górskich

Dukla otrzymała dofinansowanie na rewitalizację rynku w wysokości ponad 3 milionów złotych z Rządowego Programu Funduszu Inwestycji Lokalnych - gminy górskie. Celem inwestycji jest poprawa funkcjonowania i rozwój ogólnodostępnej infrastruktury turystycznej.

Wizja siedemnastowiecznej karczmy - próba rekonstrukcji pierwszej izby celnej w Dukli. Na podstawie badań wykopaliskowych i analizy porównawczej z istniejącymi i udokumentowanymi budynkami m.in. Jaśliskach i Kątach. Rysunek: Marek Gransicki 2017 r.

Barwy czasu

Lata trwały rozmowy i uzgodnienia koncepcji modernizacji płyty rynku. Powstawały kolejne koncepcje modernizacji placu.

- W końcu narysowałem ostateczny projekt przebudowy nawierzchni wchodzący dziś w etap realizacji. Szkoda, że nie jest to kompleksowy program renowacji całego zespołu staromiejskiego obejmujący również fasady rynkowych kamienic. To już wyzwanie nie tylko ekonomiczne, ale o wiele szersze - wielopłaszczyznowe, może kiedyś i on powstanie - mówi arch. Marek Gransicki, autor projektu rewitalizacji.

Rysunki: Marek Gransicki

- Chciałbym, by moje marzenia o pięknej Dukli, urokliwych Jaśliskach, pełnym turystów Krośnie kiedyś się w spełniły. Robię to, co w mojej mocy, by w oparciu o bogatą historię regionu pomóc budować jego przyszłość. Wydaje mi się, że historia i tradycja mogą stać się bardzo ważnym czynnikiem kształtującym gospodarkę regionu, na równi z uwarunkowaniami przyrodniczymi - dodaje.

Warto podkreślić, że w ramach zadania zostaną wykonane prace dotyczące zabezpieczenia piwnic, które zostaną udostępnione zwiedzającym, zmodernizowana zostanie również infrastruktura techniczna znajdująca się pod płytą rynku.

W Dukli przebudowany zostanie również skwerek zielony przy ul. Trakt Węgierski. Prace potrwają do końca czerwca.

- Na razie cieszę się, że odnowiony Skwer Węgierski będzie wizualnym zaproszeniem na dukielski rynek, który ma już na tym etapie zaprosić do wycieczki w czasie i przestrzeni. Można w Rzeszowie i Przemyślu spacerować pod ziemią w nasyconych historią wnętrzach. Do tych miast dołącza Dukla z kompletnym projektem udostępnienia piwnic przedprożowych zachodniej pierzei rynku. W moim przekonaniu piwnic niezwykłych, choć bardzo skromnych - mówi arch. Marek Gransicki.

W ciągu pierzei rynkowych tego małego miasta jest dużo więcej takich ukrytych świadków dawnych, barwnych czasów.

- Nikt tradycji miejsca Duklanom nie zabierze, ale być może trzeba ją Im dziś znowu pokazać i przypomnieć - podkreśla autor projektu rewitalizacji.

Nowy wystrój rynku może skłonić do przyjrzenia się wielowiekowej ewolucji miasta nasyconego zabytkami nie tylko tymi widocznymi dziś w krajobrazie, ale i ukrytymi pod współczesnymi fasadami kamienic.

- Temu ma służyć program przebudowy i odnowy zespołu staromiejskiego, którego pierwsze etapy właśnie wchodzą w życie - dodaje Marek Gransicki.

- Cieszyłbym się, gdyby odnowiony rynek, galeria w piwnicach, zmodernizowane muzeum, czy zabytkowa izba celna, były początkiem wizualnej i funkcjonalnej rewitalizacji tego niezwykłego miejsca. Rewitalizacji, która stałaby się - być może - malutkim powodem do tego, by nasze Dzieci chciały na całe życie związać się z naszym regionem, a turyści częściej i liczniej odwiedzali nasze progi - mówi Marek Gransicki.

Szkic północnej pierzei rynku w Dukli z czasów drewnianego miasteczka (XVII wiek). Rysunek Marek Gransicki 2016 r. wg. archiwalnej mapy katastralnej z połowy XIX wieku, na której zachowany został oryginalny układ zabudowy rynkowej, z uwzględnieniem układu zachowanych najstarszych piwnic. Rysunek: Marek Gransicki.

Rewitalizacja dukielskiego rynku zostanie zrealizowana dzięki otrzymanemu dofinansowaniu w kwocie 3 197 196,00 złotych z Rządowego Programu Funduszu Inwestycji Lokalnych - gminy górskie.

Całkowita wartość inwestycji to 3 879 878,97 zł.