Szansa na takie finansowanie pojawiła się w momencie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, która w ramach programów regionalnych wspiera nie tylko rozwój nowoczesnych technologii, turystki i edukacji, ale chroni także dziedzictwo kulturowe Podkarpacia. Wśród wspaniałych pereł podkarpackiej architektury, które zostały wsparte przy pomocy unijnych środków znalazły się chociażby Sanktuarium Maryjne w Starej Wsi, Bazylika i Klasztor Ojców Bernardynów w Leżajsku, czy archikatedralna wieża w Przemyślu.
„Jezuicka Perła Podkarpacia w Starej Wsi - Ochrona Kulturowego Dziedzictwa” - to nazwa jednego z projektów realizowanych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego, mającego na celu ocalenie od zniszczenia cennych zabytków regionu.
Sanktuarium w Starej Wsi należy do najpiękniejszych i najcenniejszych zespołów architektonicznych Podkarpacia. Późnobarokowy kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny zwraca uwagę rokokowym wystrojem wnętrza, bogatymi podziałami architektonicznymi i pięknie zdobionym prospektem organowym. Należy do najbardziej znanych sanktuariów w kraju, za sprawą liczącego cztery stulecia kultu Matki Bożej Starowiejskiej. Obecnie mieszczą się tam m.in. biblioteka z cennymi starodrukami oraz muzeum. Na ekspozycji stałej liczącej blisko 500m kw. prezentowanych jest ok. 3000 eksponatów. Sanktuarium rocznie odwiedza ok. 20 tys. turystów.
Elewacja bazyliki od lat nieremontowana wymagała szybkiej renowacji. W latach 2009 - 2011 w kościele przeprowadzono gruntowny remont. Użyta technologia i materiały były takie, jak zastosowane przy renowacji bazyliki św. Franciszka w Asyżu. Dzięki dotacji remont wykonano z materiałów, które zagwarantują zachowanie odpowiedniego stanu zabytku na wiele lat.
„Prace zabezpieczające i konserwatorskie, poprawa dostępności pomnika historii - zespołu bazyliki i klasztoru OO. Bernardynów w Leżajsku” - to projekt realizowany w ramach RPO WP będący kolejnym przykładem wsparcia działań zmierzających do ochrony dziedzictwa kulturowego Podkarpacia.
Bazylika Zwiastowania NMP i klasztor bernardynów w Leżajsku są jednym z najcenniejszych zabytków architektury kościelnej z pogranicza renesansu i baroku, stanowiące drugie co do wielkości bernardyńskie sanktuarium maryjne.
Zespół klasztorny oo. bernardynów został uznany za pomnik historii. W jego skład wchodzą: kościół wzniesiony w latach 1618-1628, klasztor zbudowany przed 1637 rokiem, obwarowania otaczające zespół, powstałe w XVII i XVIII wieku, a także dziedzińce i ogrody.
Od wielu lat w bazylice leżajskiej odbywają się słynne koncerty organowe organizowane w ramach Festiwalu Muzyki w Łańcucie. Coraz większą rangę zyskuje także Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej i Kameralnej organizowany rokrocznie od 1992 roku.
W latach 2007 - 2011 na terenie zespołu bazyliki i klasztoru dokonano m.in. zabezpieczenia i konserwacji rzeźb, wybudowano budynki obsługi ruchu turystycznego i pielgrzymkowego, przebudowano i adaptowano place i parkingi, a także naprawiono i uzupełniono powłoki tynkarskie.
„Remont hełmu - wymiana więźby dachowej oraz remont i konserwacja wieży archikatedralnej w Przemyślu celem udostępnienia turystom” - projekt ten jest kolejnym przykładem na to, jak zwiększamy atrakcyjność turystyczną województwa podkarpackiego.
Licząca 71 metrów wysokości wieża katedralna w Przemyślu to jeden z najbardziej charakterystycznych zabytków w krajobrazie miasta. Od 1907 roku praktycznie nie prowadzono w niej większych remontów. Dzięki przyznanemu dofinansowaniu odnowiono elewację budowli, jej elementy zewnętrzne, wymieniono poszycie hełmu. Ponadto zmodernizowano klatkę schodową, dotychczas niedostępną dla mieszkańców i turystów. Na parterze wieży zbudowano windę dla niepełnosprawnych, która wyjeżdża na pierwszy poziom. Na czterech monitorach można tam oglądać obraz z kamer zainstalowanych na szczycie wieży.
Wieża archikatedralna, która pełni także funkcję dzwonnicy nigdy nie była udostępniana szerszej grupie wiernych, ani turystom ze względu na stan bezpieczeństwa. Schody w wieży były drewniane i w związku z tym z czasem uległy zniszczeniu, co stworzyło niebezpieczeństwo zawalenia się całej konstrukcji. Poza tym krzyż wieńczący wieżę zaczął się odchylać od pionu aż o 12 cm, dlatego poprosiłem specjalistów z Politechniki Krakowskiej o ekspertyzę techniczną więźby dachowej. Na jej podstawie rozpocząłem przygotowania do pozyskania środków na modernizację wieży - mówi ksiądz prałat Mieczysław Rusin Proboszcz Parafii Archikatedralnej w Przemyślu - dziś jesteśmy dumni i wdzięczni, że można było zrealizować tę modernizację, bo wieża archikatedralna jest elementem szczególnym w krajobrazie Przemyśla, przyciągającym turystów.
Wiele cennych zabytków rozlokowanych na obszarze województwa podkarpackiego to obiekty sakralne, które wymagają ciągłej opieki konserwatorskiej oraz dużych nakładów inwestycyjnych. Dzięki zaangażowaniu środków europejskich, w tym z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013, obiekty te odzyskują dawną świetność i oprócz sprawowania funkcji miejsc kultu religijnego stają się atrakcyjnymi punktami na mapie turystycznej Podkarpacia - mówi Marta Matczyńska dyrektor departamentu Rozwoju Regionalnego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego. Dzięki Regionalnemu Programowi Operacyjnemu Kościołowi Katolickiemu na Podkarpaciu przyznano dofinansowanie w wysokości ponad 139 mln złotych na projekty w zakresie termomodernizacji, ochrony dziedzictwa kulturowego, rewitalizacji, edukacji i pomocy społecznej. Ogólna wartość tych projektów wyniosła ponad 181 mln złotych.
(umwp)
