Wiek XVII nie był dla Rzeczypospolitej wiekiem łatwym. Liczne wojny ze Szwecją, Rosją, Turcją jak i konflikty wewnętrzne, głównie powstania kozackie i rokosze, doprowadziły w konsekwencji do upadku znaczenia państwa polsko-litewskiego na arenie międzynarodowej.

Wystawa w Muzeum Podkarpackim prezentować będzie wojny jakie toczyła I Rzeczpospolita z Rosją w okresie rządów Wazów: Zygmunta III i Władysława IV. Temat wojen z Rosją w XVII w. jak i sama bitwa pod Kłuszynem, a co za tym idzie zajęcie przez Polaków Moskwy, był marginalizowany przez historiografię PRL. Spowodowało to, że bitwa ta rozegrana 4 lipca 1610 r., stanowiąca jeden z najwybitniejszych przykładów dowodzenia, kunsztu i wyszkolenia żołnierza polskiego, dla wielu stała się nieznana.

To właśnie 4 lipca 1610 r. hetman Stanisław Żółkiewski odniósł swoje największe w karierze zwycięstwo pokonując niespełna 7-tysięcznym oddziałem wojska 35-tysięczną armię rosyjsko-szwedzką, biorąc do niewoli cara Wasyla Szujskiego i jego dwóch braci. Hetman dał się poznać również jako wytrawny polityk podpisując z bojarami rosyjskimi układ, na mocy którego syn króla Władysław został uznany carem Rosji. Samo przedstawienie bitwy, choć stanowiące punkt kulminacyjny, będzie tylko częścią wystawy prezentującej dokonania wojskowe i polityczne Rzeczypospolitej w I poł. XVII w., w okresie wojen z Rosją. Cezurą czasową jest rok 1634, czyli odsiecz smoleńska Władysława IV i podpisanie pokoju w Polanowie kończącego okres zmagań pomiędzy tymi państwami w I poł. wieku XVII.

Na ekspozycji, która będzie czynna od połowy lipca do połowy października 2010 r., będzie można zobaczyć oryginalne XVII-wieczne wyposażenie i uzbrojenie ówczesnych formacji wojskowych, dzieła malarskie, jak i ryciny przedstawiające władców, formacje wojskowe i sceny batalistyczne. Ponadto, zwiedzających ekspozycję, w realia epoki przeniosą rekwizyty Studia „Zodiak Jerzy Hoffman Film Production”, które były wykorzystane przy produkcji filmu „Ogniem i mieczem”.

Na wystawie zaprezentowane zostaną eksponaty z Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Narodowego w Krakowie, Zamku Królewskiego na Wawelu, Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, Muzeum Częstochowskiego, Muzeum Wojska w Białymstoku, Muzeum Zamojskiego, Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu, Muzeum – Zamek w Łańcucie, Muzeum Podkarpackiego w Krośnie jak i zbiorów prywatnych. Wystawa będzie, dla miłośników militariów niezwykłą okazją do bliższego poznania broni sprzed 400 lat, a dla młodzieży może stanowić ciekawe rozpoczęcie wakacji i umożliwi zapoznanie się z realiami wieku wojen.
 

Łukasz Kyc