- To ważna dla nas wszystkich prezentacja, a dla nas, bibliotekarzy, ważna podwójnie, gdyż dotyczy ona estetyki książki - wyznała Teresa Leśniak, dyrektor krośnieńskiej książnicy, witając licznie przybyłych na wernisaż gości.
O twórczości Joanny mówił jej brat Kamil Krowicki, także artysta plastyk z Dukli.(Autorka nie mogła przybyć na wernisaż osobiście, przeszkodziły jej bardo ważne względy osobiste). Wiele dodatkowych informacji o ilustrowaniu książki przekazała publiczności Olga Lalić-Krowicka, autorka kilku zbiorów wierszy i tomików innych poetów w jej tłumaczeniu na języki chorwacki i serbski. Wszystkie te książki ilustrowała właśnie Joanna Smola.
Akcentem godnym tego plastycznego wydarzenia były recytacje wierszy Olgi Lalić-Krowickiej i utwory autorów, którzy byli przez nią tłumaczeni. Ów poetycki koncert przygotowała młodzież Liceum Ogólnokształcącego w Dukli: Natalia Cyran, Konrad Sikora i Tomek Zieliński. Artystyczną opieką otoczyła recytatorów Maria Walczak, która jest nauczycielem biologii w dukielskim LO.
Podczas dyskusji wernisażowej komentowano różnorodność tematyczną prac artystki podkreślając, że ilustracje te są rodzajem dialogu z tekstem literackim, są jednocześnie formą uzupełnienia intencji pisarza.
W katalogu wystawy znalazło się m.in. takie zdanie: Niektóre z tych rysunków mają niemal mistyczny wymiar. Przykładowo: nad ciałem (może to stan śmierci klinicznej?) pojawiły się postaci jakby odziane w poświatę. Domyślamy się zaledwie, że to opiekuńcze duchy, może anioły... Tu autorka dopuszcza wielość interpretacji, o to chyba chodzi - wszak owa różnorodność odczuć jest w obszarze sztuki właściwa, wprost wskazana.
Stwierdzenie to dotyczy całej wystawy. Prace będące próbą portretu, mogą przybrać zarys postaci Sfinksa, sylwetki ludzi lewitujących w pobliżu wierzchołków drzew mogą przypominać wirujące postaci Chagalla, a bywa, że stają się aniołami.
Wszystko to na poły baśniowe, magiczne, niekiedy połączone z motywami związanymi z białą magią cyrku. Staruszka jak z „ruskiej bajki” dźwiga w tobołku swój los - z tobołka tego wystają wieże cerkwi i kościoła, przydrożnej kapliczki, a także pochylona chatka, a z wnętrza wysnuwają się powoje misiów, wagoników, aniołków.
Cyklem o innej temperaturze artystycznej i odmiennym niejako przesłaniu jest „Cykl niebiański”. Autorka zawarła w nim nowotestamentowe motywy: „Narodzenie w grocie”, „Przemienienie na górze Tabor” i „Wniebowstąpienie” - jakby najważniejsze wydarzenia z życia Jezusa. Ewokacja wątków biblijnych w tym kontekście staje się pytaniem o sprawy najważniejsze - o Tajemnicę istnienia. Ten ontologiczny cykl niejako sumuje tajemnice zawarte w prezentowanych ilustracjach, które pozostają w obszarze pomiędzy nadrealnością i realizmem magicznym z obszaru literatury, a onirycznymi wizjami bliskimi malarstwa surrealistycznego - choć to nie do końca i nie z założenia wizje surrealistyczne. Można odnaleźć tu motywy z Corolla („Alicja w krainie czarów”) ale i z czasów boomu literatury iberoamerykańskiej, z Marquezem i Llosą na czele.
Joanna Smola jeszcze nie raz zaskoczy miłośnika sztuki swoimi przestrzeniami wyobraźni - wprost gąszczem wyobraźni czystej i oryginalnej.
Joanna Smola ur. w 1979 r. w Dukli, ukończyła w 2004 r. Instytut Sztuk Pięknych Uniwersytetu Rzeszowskiego, realizując dyplom w pracowni rzeźby w technice ceramiki, pod kierunkiem prof. Marii Góreckiej. Dyplom zawierał również elementy form scenograficznych, realizowanych pod opieką dra Janusza Pokrywki.
Zajmuje się rysunkiem, rzeźbą (techniki własne), ilustratorstwem, krawiectwem artystycznym, kostiumologią oraz plakatem i reklamą wizualną.
Swoje prace prezentowała w wielu polskich galeriach, m.in. w Krakowie, Tarnowie, Rzeszowie, Łodzi, Dukli, Krośnie, Iwoniczu-Zdroju; zaś biblioteka w Mielcu eksponowała jej ilustracje do tekstów literackich. Joanna Smola ilustrowała szereg książek, w tym tomów poetyckich. Wiele z tych ilustracji znajduje się na obecnej wystawie.
Ważniejsze publikacje prac plastycznych Joanny Smoli - ilustracje książek autorów:
Olga Lalić-Krowicka „Dzisiaj przyjdzie w brązowym”, Starachowice, 2006
Olga Lalić-Krowicka „Dzisiaj przyjdzie w brązowym”, Krosno, 2006 reedycja
Olga Lalić-Krowicka „Dzisiaj przyjdzie w brązowym”, Krosno, 2007 wydanie drugie (zrealizowane przy pomocy finansowej Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego)
Włodzimierz Gąsiewski „Trzy dni później”, Belgrad, Serbia, 2007 (zrealizowane przy pomocy finansowej Serbskiego Ministerstwa Diaspory)
Vesna Denčić „Podium/Podijum”, Belgrad, Serbia, 2008
Vesna Miculinić-Prešnjak „Światło w ciemności”, Krosno, 2008 (zrealizowane przy pomocy finansowej Chorwackiego Ministerstwa Kultury)
Jurata Bogna Serafińska „Gorzki smak czekolady/Gorak ukus čokolade”, Krosno, 2010
Jan Tulik
Foto: kbp
