JESTEM ŻYDEM, A POLSKA JEST MOJĄ OJCZYZNĄ. NIE UMIEM JEDNEGO OD DRUGIEGO ODDZIELIĆ W MOIM SERCU.
Ponad trzy tysiące prac. 1200 niezwykle wymownych karykatur wojennych publikowanych na okładkach czołowych zagranicznych czasopism. Wystawiał w galeriach na całym świecie, a jego dzieła otrzymywali najwięksi tego świata, królowie i prezydenci. Genialny grafik, ilustrator, scenograf, karykaturzysta. W Polsce niewielu o nim pamięta. ARTUR SZYK. Artysta, Polak, Żyd.
Artur Szyk - Artysta. Syn łódzkiego przemysłowca, wykształcony w Krakowie i Paryżu. Wzorował się na średniowiecznych manuskryptach i grafice renesansowej. Jego miniatury to perfekcja w każdym detalu, żmudna praca nad każdym szczegółem, mistrzostwo. Dzieła, które wyszły spod jego ręki to swoisty sposób komunikowania się artysty ze światem, pieśń jego serca, jego apel, a w przypadku karykatur - prowokacyjne szkło powiększające, może nawet krzywe zwierciadło dla ówczesnego świata.
Artur Szyk – Polak. Był oficerem Wojska Polskiego, brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Nigdy o Polsce nie zapomniał, nigdy nie przestał o nią walczyć. Los rzucił go najpierw do Francji, później do Anglii. W czasie II wojny światowej jako doświadczony propagandzista współpracował z Polskim Rządem na Uchodźctwie. Wysłano go do Kanady i do Stanów Zjednoczonych, by tam swoimi błyskotliwymi karykaturami przypominał o tragicznym losie Europy i skłaniał opinię publiczną do zaangażowania w walkę przeciwko państwom Osi. Z plakatów, miesięczników i wystaw Szyk grzmiał o szaleństwie Hitlera, diabolizował Hirohito. Roosevelt otrzymał cały cykl jego miniatur prezentujących Polaków, którzy na trwałe zapisali się na kartach historii Ameryki, biorąc udział w wojnie o jej niepodległość. Za wolność naszą i waszą.
Artur Szyk – Żyd. Tak samo mocno jak sprawie polskiej, służył też narodowi żydowskiemu. Nie potrafił bowiem oddzielić tych dwóch sfer swojego życia. Ilustrując w latach dwudziestych Statut Kaliski, zbiór przywilejów żydowskich z 1264 r., stał na straży równych praw wszystkich obywateli nowej Rzeczpospolitej, jako obrońca idei tolerancji i piewca wspólnej chlubnej przeszłości. Był wiernym kronikarzem Izraelitów, starotestamentowym komentatorem. Jego wydana w latach trzydziestych iluminacja Hagady była dziełem genialnym nie tylko artystycznie. Historia wyswobodzenia z niewoli egipskiej miała być spojrzeniem w przeszłość dla przyszłości, Szyk ostrzegał przed nazizmem. Kiedy jego najczarniejsze myśli spełniły się w 1939 roku stał się on nieposkromionym obrońcą narodu żydowskiego i jego dzielnym żołnierzem. Walczył swoją sztuką, swoją pasją. Karykatury antyhitlerowskie miały stanowić propagandowe zaplecze działań wojennych i spełniały swoje zadanie doskonale, obnażając w jaskrawym świetle nieludzkie oblicze nowego ładu Niemców, opierającego się na zagładzie innych narodów.
Artur Szyk był znakomitym artystą grafikiem, któremu przyszło żyć i wzrastać w niezwykłym kraju, tak mocno naznaczonym przez historię. Nawet kiedy z niego wyjechał, patrzył na świat z polskiej perspektywy. Był świadkiem najważniejszych wydarzeń XX wieku. Wykorzystał on swój niezwykły talent, aby utrwalić te wydarzenia, nadać im głębszy wymiar, aby przestrzec, ocalić. Był sługą swojego kraju, swojego narodu, wykonującym niestrudzenie swą misję.
Muzeum Podkarpackie
Katarzyna Krępulec-Nowak
