Uroczystość święta Matki Bożej Królowej Polski połączona z obchodami święta 3-go Maja na rynku w Krośnie; 1909 r.
Krosno w dobie rozbiorów znalazło się w zaborze austriackim, w Galicji przekształconej z czasem w autonomiczną prowincję Monarchii Austro-Węgier. Już od czasów najdawniejszych miasto było ważnym ośrodkiem artystyczno-społeczno-kulturalnym. Na podstawie starych fotografii możemy odtworzyć wygląd budynków, prześledzić zmiany w zabudowie Krosna, poznać ważne osobistości, zerknąć na modne stroje z epoki, a także przyjrzeć się ważnym wydarzeniom historycznym widzianym okiem fotografów.
- Ta wystawa zachwyci nie tylko pasjonatów zabytkowych widoków i fotografii, ale myślę, że również zwykłych mieszkańców naszego miasta, ponieważ w tak namacalny sposób pokazuje jak bardzo zmieniło się Krosno. Ulica po ulicy, róg za rogiem, budynek za budynkiem. Krużganki kościoła franciszkańskiego wychodzące na ulicę, imponujące swymi rozmiarami ogrody w samym sercu miasta (jak choćby ogród Mazurkiewiczów na Ordynackiej), Wisłok płynący tuż pod skarpą czy budynek dworca będący chlubą naszego miasta - to nie są widoki, które znamy. To są rzeczy, które zaskakują i pozwalają nam odkryć ten nasz skrawek ziemi na nowo - mówi Katarzyna Krępulec-Nowak, Kierownik Działu Oświatowo-Promocyjnego Muzeum Podkarpackiego w Krośnie.
Wojsko rosyjskie przy kamienicy wójtowskiej podczas okupacji miasta w czasie I wojny światowej; marzec 1915 r. Fot. Franciszek Daniszewski
Najważniejszą część wystawy stanowią unikalne widoki miasta, w tym jedno z najstarszych zdjęć przedstawiające fragment rynku krośnieńskiego i dzwonnicę farną z 1868 r. Do najcenniejszych należą również - fotografia ukazująca Wojciecha Pika, burmistrza miasta Krosna z lat 1867-1869, czy zbiór fotografii przedstawiających uroczystość wmurowania kamienia węgielnego pod pomnik Ignacego Łukasiewicza z 30 września 1928 r.
Budynek Szkoły Powszechnej Żeńskiej; 1903 r.
- Mnie osobiście najbardziej zaskoczyły fotografie prezentujące mój kawałek Krosna, czyli ulicę Piłsudskiego. Dawniej była to ulica Kolejowa i bynajmniej nie stanowiła głównej drogi do Rynku. A przynajmniej tak nie wyglądała na początku wieku. Widzimy długi mur okalający farę i skwer kryjący stary cmentarz, niegdyś znajdujący się w najbliższym otoczeniu kościoła. Po drugiej stronie ulicy wysoki płot, za płotem ogród, kilka niskich budynków krytych gontem. Jak to się ma do dzisiejszego "deptaczka"? Zadziwia też zachodnia część północnej pierzei Rynku - najstarszy widok Krosna (1868 r.), z jedną kamienicą narożną zaopatrzoną w podcienia, dziś już niewidoczne i zabudowa dzisiejszej ulicy Portiusa - bardzo skromna, niska, być może drewniana, za nią ogród. A kto pamięta skwerek nasycony zielenią przed wejściem do kościoła Kapucynów? Ulicę Staszica pozbawioną rzędu kamienic? Stary szpital, kiedy nie był jeszcze taki stary? - dodaje Katarzyna Krępulec-Nowak.
Budynek dawnego Pałacu Biskupiego, obok budujący się budynek Towarzystwa „Zgoda”; ok. 1908 r. Fot. Leonard Lepszy
Zgromadzone na wystawie zdjęcia i pocztówki pochodzą m.in. od: nakładcy Aleksandra Kumora; wydawcy Bernarda Fischbeina; nakładców Stanisław Świętnickiego i Leokadii Kotulowej; Zakładu Artystyczno Malarsko i Fotograficznego "Sztuka" Franciszka Daniszewskiego; Zakładu Fotograficznego "Wisła" w Krośnie Józefa Zajączkowskiego; Wydawnictwa "HA-FA", księgarni Tadeusza Jabłońskiego w Krośnie; fotografa, nakładcy i wydawcy Rudolfa Kaski, wydawcy Leona Wolskiego, a także innych. Dla części prezentowanych na wystawie zdjęć i pocztówek nie ma możliwości ustalenia autora, nakładcy lub wydawcy, jednak wśród tych anonimowych fotograficzno-rysunkowych dokumentów znajdują się unikatowe materiały ikonograficzne, nieznane do tej pory w regionie, wnoszące ponadto dużo wiedzy faktograficzno-rzeczowej.
Ekspozycję dodatkowo wzbogacają stare aparaty fotograficzne.
Widok na Plac 3-go Maja z kamienicy dr. Dionizego Mazurkiewicza (obecnie kamienica nr 2 przy ul. Jana Szczepanika); 1918 r.
Prezentowane na wystawie fotografie, widokówki i pocztówki utrwalające osoby, wydarzenia i widoki dziś już zmienione, pochodzą ze zbiorów: Muzeum Podkarpackiego w Krośnie oraz kolekcjonerów prywatnych. Natomiast stare aparaty fotograficzne ze zbiorów Muzeum Regionalnego w Mielcu.
- Na wernisażu trudno było znaleźć miejsce przy gablotach, tak wiele osób wypatrywało znajomych miejsc, doszukując się zmian, jak w łamigłówce "znajdź różnice". Niektórzy znaleźli znacznie więcej, na przykład swoich bliskich i było to wzruszające "spotkanie" po latach… Tą wystawę powinien zobaczyć każdy krośnianin. Myślę, że będzie zaskoczony - wspomina Katarzyna Krępulec-Nowak, Kierownik Działu Oświatowo-Promocyjnego Muzeum Podkarpackiego w Krośnie.
Kuratorem wystawy jest Łukasz Kyc i Anna Guz.
(MP)
Fotografie pochodzą ze zbiorów Muzeum Podkarpackiego w Krośnie
