Wizualizacja Osiedla Generalskiego / generalskie.pl
Nowa ulica
Droga przebiegająca od skrzyżowania ulic: Władysława Sikorskiego z ulicą Henryka Wieniawskiego do ronda „NAFTOWCÓW” została w dniu 27 listopada 2009 r. uchwałą Rady Miasta zaliczona do kategorii dróg gminnych. Dotychczas nie miała jeszcze nazwy.
Krośnieńskie "Alternatywy 4" - aktualny wygląd nowej ulicy
Burmistrz? A może generał?
Zgodnie z pierwszym wnioskiem ulica miała nosić imię dr Modesta Humieckiego, zasłużonego lekarza, oraz burmistrza Krosna w latach 1883-1887. Z takim wnioskiem wystąpił Pan Sebastian Dubiel doktorant na Wydziale Historycznym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wśród radnych nie było pełnej zgody, co do tej nazwy. W związku z tym, że nowa ulica przebiega wokół budowanego „Osiedla Generalskiego”, w rejonie miasta, w którym nazwy ulic związane są z bohaterami walk o w obronie Polski i o niepodległość, rozważano inne możliwości.
Zwlekanie szkodzi...
Dyskusja nie toczyła się na samej sesji, jednak z braku porozumienia postanowiono zdjąć ten punkt z porządku obrad. Wobec takiego rozwiązania zainterweniował Krzysztof Wilk, naczelnik wydziału Geodezji UM Krosna. Zwrócił uwagę, że przy nowej ulicy zostanie oddany pierwszy budynek mieszkalny. Właściciele lokali będą sporządzać akty notarialne. Tym samym konieczne jest by znali nazwę ulicy i mieli przypisany numer. Przełożenie nadania nazwy na następną sesję spowodowałoby niepotrzebne komplikacje dla mieszkańców. Punkt o nadaniu ulicy nazwy szybko powrócił pod obrady. Zarządzono krótką przerwę na czas obrad komisji. Po przerwie wszyscy byli już zgodni.
Ulica generała Józefa Hallera
- W tamtym rejonie nazewnictwo ulic ściśle wiąże się z pamięcią o przeszłości niepodległościowej, o bohaterach walk niepodległościowych. Ze względu na to, proponuję nadanie tej nowo tworzonej ulicy imienia gen. Józefa Hallera – bohatera, który tworzył niepodległość Rzeczypospolitej – argumentował prezydent Piotr Przytocki. Podkreślił, że podobnie jest i innych częściach miasta. Np. dzielnica Zawodzie kojarzona jest z pochodzącymi z Krosna artystami. - Chcemy, by tak samo jednoznacznie była kojarzona ulica Hallera – tłumaczył prezydent Przytocki.
Przewodnicząca Komisji Kultury, Sportu i Turystyki, Anna Dubiel zaznaczyła –Wiemy, że obywatele z naszego regionu służyli u generała Hallera.
Narodowy bohater
Józef Haller von Hallenburg (ur. 13 sierpnia 1873 w Jurczycach, zm. 4 czerwca 1960 w Londynie) jest jedną z najbardziej zasłużonych postaci dla odzyskania przez Polskę niepodległości. Pochodził z rodziny o patriotycznej tradycji. Jego ojciec walczył w powstaniu styczniowym, a dziadek był kapitanem w powstaniu listopadowym.
Wykształcenie wojskowe zdobył pod zaborami, służąc w wojsku austriackim. Nie zapominał przy tym o polskości. Jako komendant w ochotniczej, oficerskiej szkole artylerii wprowadzał do szkół oficerskich język polski.
Józef Haller (w środku górnego rzędu) wśród członków lwowskiego „Sokoła” – 1914 rok.
Zdjęcia ze zbiorów Krakowskiego Towarzystwa Fotograficznego
W 1910 roku wystąpił z wojska austriackiego. Zajął się pracą społeczną, rozwijał ruch spółdzielczy. Działa na rzecz spolszczenia ruchu skautowskiego i przekształcenie go w harcerstwo. Opracował wzory oznak i terminów harcerskich, z których wiele obowiązuje do dzisiaj. Związany był z Towarzystwem Gimnastycznym „Sokół”, zakładał drużyny Sokoła, organizował tajne kursy żołnierskie, podoficerskie i oficerskie dla młodzieży polskiej.
Portret Józefa Hallera
W czasie I wojny światowej objął dowództwo 3 Pułku Piechoty Legionów, a następnie II Brygady Legionów Polskich (zwanej Karpacką lub Żelazną) W tej jednostce służyło wielu ochotników z naszego regionu. W walkach w Karpatach skutecznie bronili terytorium Węgier przed Rosjanami.
W czasie „kryzysu przysięgowego”, po którym uwięziono Józefa Piłsudskiego oraz internowano wielu legionistów, Józef Haller złożył przysięgę na wierność cesarzowi niemieckiemu. Jednak już w 1918 roku, protestując przeciw traktatowi brzeskiemu przebił się wraz z II Brygadą, przez front austriacko-rosyjski pod Rarańczą. Nastepnie dołączył do wojsk polskich po stronie Rosji. Wkrótce otrzymał dowództwo II Korpusu Polskiego i nominację na generała.
Haller i Błękitna Armia, Piętnastolecie Polski Niepodległej, Warszawa 1933
Niedługo po przegranej bitwie z Niemcami pod Kaniowem, Haller opuścił Rosję, przedostał się do Francji, gdzie Komitet Narodowy Polski powierzył mu dowództwo nad polską armią tworzoną u boku Ententy. Jednostki te były organizowane poprzez ochotniczy zaciąg spośród Polaków służących w wojsku francuskim, byłych polskich jeńców wojennych z armii austro-węgierskiej i niemieckiej (około 35 000) oraz Polonii z USA (około 22 000 zwerbowanych w Obozie Kościuszko) i Brazylii (ok 300 osób). W ten sposób powstawała Błękitna Armia (nazwa od koloru umundurowania) uznana przez zachodnie mocarstwa za samodzielną, sojuszniczą armię polską. Żołnierze Błękitnej Armii brali udział w walkach z Niemcami na zachodnim froncie.
Zakończenie wojny nie przerwało rozbudowy armii. Jej liczebność wynosiła ostatecznie ponad 100 000 żołnierzy. Uzbrojona była w całości przez Francję. Błękitna Armia posiadała bardzo nowoczesne jak na owe czasy wyposażenie, w tym łączność radiową oraz najnowsze uzbrojenie w tym ciężką artylerię, lotnictwo i czołgi.
Józef Haller na obrazie Wojciecha Kossaka "Zaślubiny Polski z Morzem"
Przybycie tak licznej i dobrze uzbrojonej Błękitnej Armii do kraju, z generałem Hallerem na czele miało niebagatelne znaczenie dla odradzającego się niepodległego państwa polskiego. Sam Józef Haller kierował przejęciem Pomorza przez Polskę.
Generał brał również udział w obronie młodej niepodległości kraju podczas wojny polsko-bolszewickiej 1920 roku w tym jako Generalney Inspektor Armii Ochotniczej. W czasie Bitwy Warszawskiej dowodził oddziałami broniącymi przedpola stolicy.
Warto o tym pamiętać podczas zbliżającego się Święta Niepodległości 11 listopada.
Piotr Dymiński
Foto: Piotr Dymiński, wikipedia.org, KTF
