„Drewniane Perły”- świątynie wpisane na Światową Listę Dziedzictwa UNE-SCO na Szlaku Architektury Drewnianej, Magurski Park Narodowy z licznymi parkami krajobrazowymi, uzdrowisko Wysowa, koń huculski, Biecz miasto królów - architekto-niczny „Diament Podkarpacia”, „Karpacka Troja”- wczesnośredniowieczny gród w Trzcinicy, „Leśne Cmentarze”- świadkowie burzliwej historii I wojny światowej, mate-rialne dowody kolebki przemysłu naftowego na „Karpackim Trakcie Naftowym”, ko-ronka klockowa z Bobowej - to tylko część skarbów kulturowych krainy Łemków i Po-górzan,  zachodniej części Beskidu Niskiego i równoległego pasa Pogórza Ciężkowic-ko-Rożnowskiego, gdzie rozwój turystyki ma być jednym z głównych źródeł pomyślno-ści mieszkańców.

Jedynym rozwiązaniem w celu osiągnięcia sukcesu w rozwoju turystycznym regionu jest kreowanie, budowanie i funkcjonowanie produktów turystycznych wykorzystujących walory regionu z takim poszanowaniem natury i dziedzictwa kulturowego, aby źródło, z którego możemy czerpać, nigdy nie wyschło. Produkt turystyczny „Karpackie Podkowy” wpisany jest bowiem w zrównoważony rozwój turystyki.

„Beskid Zielony” Lokalna Organizacja Turystyczna od kilku lat zaangażowana jest w działania dotyczące zrównoważonego rozwoju turystyki w regionie. W 2007 r. uczestniczyła w projekcie szkoleniowym dla branży turystycznej pn. „Turystyka Wspólna Sprawa”, mającym na celu poprawę konkurencyjności branży i podniesienie kwalifikacji osób związanych z turystyką. W ramach cyklu szkoleń wypracowany został zsieciowany produkt turystyczny pod nazwą „Beskid Zielony - Magiczna Kraina Łem-ków i Pogórzan”, na który składają się produkty wiodące związane z różnymi formami turystyki, takimi jak: infrastruktura turystyczna – „Chyża chata zaprasza”, turystyka kulturowa – „Mona Lisa Beskidów”, turystyka uzdrowiskowa – „W Krainie Wyso-wianki”, turystyka aktywna „Hucuł i nie tylko”.

Projekt realizowany będzie na terenach zachodniej części Beskidu Niskiego i Pogórza Ciężkowickiego. Dla potrzeb projektu teren bezpośredniego oddziaływania (w załączeniu mapka schematyczna) został podzielony na trzy regiony: Beskidu Niskie-go, Jasielski, Pogórza Ciężkowickiego.
Projekt – produkt turystyczny „Karpackie Podkowy” jest częścią produktu wiodącego związanego z turystyką aktywną, stanowiąc jednocześnie pierwszy krok do zorganizowania turystyki jeździeckiej.

Pomimo znacznej ilości stadnin i dużego zainteresowania turystyką konną, w Beskidzie Niskim i na Pogórzu nie istnieją wyznaczone trasy oraz nie zostały dotych-czas uregulowane z właścicielami gruntów kwestie prawne związane z turystyką jeź-dziecką na terenie Magurskiego Parku Narodowego, trzech Parków Krajobrazowych, obszaru Natura 2000. Utrudnia to zarówno rozwój tej formy turystyki, jak i szerszą promocję, szczególnie skierowaną do turystów zagranicznych.

Autorami zarysu koncepcji rozwoju turystyki jeździeckiej są: Włodzimierz Ka-rio i Robert Łętowski, którzy zaproponowali nowatorskie rozwiązanie, polegające na zawarciu  porozumienia pomiędzy właścicielami stadnin w regionie w zakresie obo-wiązku (proporcjonalnym do możliwości)  dbałości o szlak w sektorze własnego ośrod-ka turystyki jeździeckiej, z możliwością pełnego wykorzystania szlaku i jego elemen-tów składających się na produkt. Porozumienie jest przełomowym przejściem od rywa-lizacji do współpracy, jak również do powstania wspólnej i kompleksowej oferty tury-stycznej: szlaku dla turystyki jeździeckiej pn. „Karpackie Podkowy”. Jest to oferta eks-ponująca walory naturalne i kulturowe regionu, w którym - ze względu na ochronę przyrody - rozwój turystyki może odbywać się jedynie w zorganizowanej formie. Pro-jekt „Karpackie Podkowy”, to realizacja uzupełniających się nawzajem, lecz sta-nowiących jedną zwartą całość, zadań opracowanych przez Roberta Łętowskiego, który jest też autorem nazwy własnej produktu. Natomiast redakcji poszczególnych zadań dokonał zespół w składzie: Włodzimierz Kario, Janusz Lewek, Krystian Lewek, Jan Lisowicz, Robert Łętowski, Danuta Świerk-Maryńczak, Barbara Przybyło, Grzegorz Rybczyk, Mieczysław Solarz, Bogdan Śliź.

Realizacji tej koncepcji podjęło się stowarzyszenie „Beskid Zielony” i projekt skierowany został do szerokiej grupy odbiorców:
 - właścicieli stadnin, którzy w wyniku realizacji projektu uzyskają uprawnienia konce-sjonowanego znakarza, będą mogli korzystać z legalnego szlaku, zostaną wypromowa-ne ich stadniny, otrzymają foldery, mapy, tablice informacyjne;
 - samorządów, które poprzez mieszkańców regionu, skorzystają z ożywienia gospo-darczego, poprzez powstanie nowych miejsc pracy związanych z obsługą turystów, ko-rzystających ze wzbogaconej oferty turystycznej;
 - nadleśnictw, które uzyskają uporządkowany stan prawny, regulujący sposób korzy-stania z zasobów własnych przez uczestników turystyki jeździeckiej.

Dotychczas bowiem uczestnicy wycieczek i wędrówek konnych poruszali się po terenie w sposób nie-formalny, naruszając prywatność posesji, interesy Lasów Państwowych, przyczyniając się do szkód w ekosystemie i wchodząc w konflikty z prywatnymi właścicielami terenu oraz służbami leśnymi.
 - uczniów klasy o profilu jeździeckim jednej ze szkół, którzy skorzystają z praktyk przy obsłudze realizowanego projektu z perspektywą zatrudnienia w ramach powstałego pro-duktu.

Dodatkową korzyścią dla wszystkich odbiorców będzie budowa świadomości ekologicznej, jako najtańszego sposobu ochrony środowiska, niezbędna do realizacji jednego z głównych celów projektu, jakim jest ożywienie i promocja proekologicznej turystyki jeździeckiej.

Projekt „Karpackie Podkowy” Lokalna Organizacja Turystyczna „Beskid Zielo-ny” realizuje pod honorowym patronatem Polskiego Towarzystwa Turystyczno- Kra-joznawczego, wspólnie z partnerem projektu - Stadniną Koni Huculskich „Głady-szów” w Regietowie oraz 21 ośrodkami turystyki jeździeckiej:

• Farmą „LaMa” w Tyliczu;
• Stadniną Koni „Połonina” w Hańczowej;
• Stanicą Koni „Osława” w Wysowej;
• Stajnią „Ramis” w Wysowej;
• Stadniną Koni „Jaworzynka” w Regietowie;
• Stadniną Koni Huculskich „Gładyszów” w Regietowie;
• Stadniną Koni „Stara Cegielnia” w Gładyszowie;
• Stadniną Koni „Jasionka” w Jasionce;
• Stadniną „Ogrodziska” w Męcinie Wielkiej;
• Stadniną „Hajstra” w Hucie Polańskiej;
• Stajnią „Rumak” w Kotani;
• Stanicą Konną „Skalnik” w Skalniku;
• Stadniną Koni „Trafunek” w Dębowcu;
• Stadniną „Pasikonik” w Umieszczu;
• Stadniną Koni „Ostoja” w Trzcinicy;
• Stajnią „Huzar” w Jaśle;
• Stadniną „Jasielskiego Stowarzyszenia Jeździeckiego” w Jaśle;
• Stajnią „Galicja”  w Bieździedzy;
• Stanicą „Liwocz” w Brzyskach;
• Stajnią „Paryja” w Ołpinach;
• Stadniną „Agro – Ryglice” w Ryglicach;

gospodarstwem agroturystycznym

• „Kuźnia” w Pielgrzymce;

trzema współpracującymi ośrodkami turystyki jeździeckiej:

• Gospodarstwo Rolne „ASTIR” - Stadnina Koni Huculskich i Arabskich Izby k/Krynicy;
• Stajnia „Ropki” w Ropkach;
• Stadnina „Ostoja” w Lipowcu.

Program realizujemy przy  współpracy z;

- 4 starostwami: Starostwem Powiatowym w Gorlicach, Starostwem Powiatowym w Jaśle, Starostwem Powiatowe w Krośnie, Starostwem Powiatowe w Tarnowie;

- 15 gminami: Gminą Sękowa, Gminą Uście Gorlickie, Gminą Krempna, Gminą Osiek Jasielski, Gminą Dukla, Gmina Tarnowiec, Gminą Nowy Żmigród, Gminą Jasło, Gmina miejska Jasło, Gminą Skołyszyn, Gminą Dębowiec, Gminą Brzyska, Gminą Kołaczyce;
Gminą Szerzyny, Gmina Ryglice;

- Magurskim Parkiem Narodowym;
- 5 nadleśnictwami: Nadleśnictwem Gorlice, Nadleśnictwem Łosie, Nadleśnictwem Gromnik, Nadleśnictwem Dukla, Nadleśnictwem Kołaczyce;
- Leśnym Zakładem Doświadczalnym w Krynicy.

Poszczególne ośrodki turystyki jeździeckiej zobowiązały się do aktywnego udziału w realizacji projektu polegającym na: pracy przy wytyczaniu i budowaniu odcinków szlaku bezpośrednio związanych z ośrodkiem, merytorycznej współpracy, w opracowywania strony internetowej, folderów, map i przy innych pracach pomocniczych (gromadzenie materiałów niezbędnych do działań wydawniczo-promocyjnych), organizacji konferencji „Koń, turystyka jeździecka a ochrona środowiska”, przejęcie odcinków szlaków w strefie bezpośrednio związanej ze stadniną, której są właścicielami, z obowiązkiem ich konserwacji na własny koszt, udziału, w pracach związanych z wykreowaniem, organizacją i uruchomieniem  produktu turystycznego, aktywnego stałego udziału w działaniach promocyjnych produktu, współpracy z partnerami porozumienia na podstawie określonych i przyjętych jednogłośnie zasad współpracy popartych stosownymi dokumentami w ramach funkcjonującego produktu oraz aktywnego uczestnictwa w działaniach marketingowych na rzecz projektu. Zobowiązały się przy tym do wyznaczenia swojego przedstawiciela, który weźmie udział w zakończonym egzaminem jedenastodniowym  szkoleniu, na które złoży się kurs przodownika turystyki jeździeckiej i kurs koncesjonowanego znakarza szlaków turystyki, przeprowadzonym przez Komisję Górskiej Turystyki Jeździeckiej PTTK.

W zamian każdy ośrodek - partner uczestniczący w realizacji zadania - otrzymuje dla wyznaczonej osoby z ośrodka turystyki jeździeckiej, uprawnienia przodownika turystyki jeździeckiej i koncesjonowanego znakarza szlaków turystyki jeździeckiej, zgodnie z obowiązującymi przepisami PTTK pod warunkiem zdania egzaminu, tablicę informacyjną do zamontowania przy swojej stadninie, folder odpowiadający projektowi i ośrodkowi turystyki jeździeckiej, mapę turystyczną projektu, zakładkę swojego obiektu na stronie internetowej projektu, przygotowaną i wdrożoną informację na temat projektu i sieci szlaków oraz zagwarantowaną informację o obiekcie i jego działalności w ramach obsługi medialnej projektu.

Wybudowany zostanie szlak turystyki jeździeckiej o długości 765 km, który zostanie podzielony na strefy wokół każdej stadniny. Zgodnie z porozumieniem ze wszystkich odcinków szlaku może korzystać każda stadnina, natomiast odpowiedzial-ność rzeczową i finansową za konserwację, stan techniczny, ponosi gospodarz strefy. Od szlaku poprowadzone zostaną odcinki łącznikowe do atrakcji kulturowych i przy-rodniczych znajdujących się w pobliżu. Szlak zostanie wytyczony zgodnie z przepisami prawa. Na szlaku zamontowanych zostanie 220 rogali, ok. 626 drogowskazów, ok. 1000 tyczek i ok. 500 tabliczek.

Przy każdym ośrodku zostaną zaprojektowane, wykonane i zamontowane tabli-ce informacyjne, będące elementem komunikacji wizualnej. Tablice zawierać będą: mapę danego odcinka szlaku w strefie stadniny, przebieg całego szlaku w formie sche-matycznej, fotografie najbliższych atrakcji turystycznych, logo i informacje o fundatorze.

Informacje o atrakcjach turystycznych zlokalizowanych wokół szlaku opra-cowane zostaną na nowo na podstawie wizji lokalnej, kwerendy zbiorów bibliotecznych i dokumentacji fotograficznej.

Działalność wydawniczą stanowić będzie druk map i folderów informacyjnych (w sumie 9000 map oraz 10 000 egz. folderów) dla każdej stadniny, zawierających szczegółowe informacje o odcinku szlaku oraz ogólne o projekcie. Mapy zostaną wy-kreślone od podstaw na podkładach topograficznych z zachowaniem praw autorskich. Naniesiony zostanie przebieg szlaku, atrakcje turystyczne. Będą one dostępne w punk-tach informacji turystycznej, stadninach oraz w sieci potencjalnych odbiorców zaintere-sowanych turystyką jeździecką

Uruchomienie strony internetowej i bieżące jej uzupełnianie to jedna z wizytówek projektu.

Dla dziennikarzy z mediów branżowych oraz zainteresowanych biur podróży zostanie zorganizowane study tour. W związku z tym zostaną przygotowane materiały promocyjne i informacyjne, prezentacje szlaku, ośrodków turystyki jeździeckiej i walo-rów turystycznych regionu oraz, jako dodatkowa atrakcja, występy zespołów regional-nych.

Pod patronatem uczelni rolniczych i turystycznych zorganizowana zostanie dla około 80 osób w Stadninie Koni Huculskich Gładyszów trzydniowa konferencja pn. „Koń, turystyka jeździecka a ochrona środowiska. Uczestnikami będą przedstawi-ciele: branży turystycznej, ochrony środowiska, hodowcy koni. Główne założenia kon-ferencji to wypracowanie wspólnego stanowiska na temat organizacji turystyki jeź-dzieckiej w regionie chronionym przyrodniczo.

Projektowi przez cały czas realizacji towarzyszyć będzie szeroka kampania informacyjno-promocyjna.

Projekt Karpackie Podkowy  realizowany jest od 1 lipca 2009 r. i potrwa do 31grudnia 2010 r. Przez ten okres przy projekcie będzie pracował sztab ludzi odpowiedzialnych za jego realizację. Koordynatorem realizacji całego projektu został Robert Łętowski. Funkcje kierownika powierzono Januszowi Lewkowi a asystować mu będzie Krystian Lewek. Obsługa biurowa spoczywać będzie w rękach Barbary Przybyło, opiekę prawną pełnić będzie Krzysztof Buliński, medialną Agencja Reklamowa Lemur – Marketing Grzegorz Rybczyk, zaś księgową Biuro Rachunkowe „Tax – Izabela Wójcikiewicz”. Pośród ekspertów znaleźli się Józef Mos (PTTK), Włodzimierz Kario, Jan Lisowicz, Bogdan Śliż, Mieczysław Solarz (turystyka jeździecka). Obsługą projektu oraz spra-wozdaniami zajmować się będzie Danuta Świerk-Maryńczak. Pomocy przy obsłudze projektu i korekcie sprawozdań podjęła się Monika Ochwat. Pełnomocnikiem Zarządu „Beskid Zielony” do spraw realizacji projektu został Włodzimierz Kario

Realizacja projektu „Karpackie Podkowy”, będzie miała znaczący i trwały wpływ na grupy uczestników. Trwałość ta będzie wielopoziomowa: do dyspozycji tury-stów i  stadnin pozostanie szlak, zaś dbałość o jego stan techniczny będzie leżała w inte-resie właścicieli stadnin; część osób podniesie swoje kwalifikacje i będzie się dokształ-cała; nastąpi wzmocnienie instytucjonalne organizacji, wzmocnieniu ulegnie też poten-cjał szkoleniowy i doświadczenie w działaniach na rzecz społeczności lokalnych; uczniowie nabędą nowe umiejętności i wiedzę na praktykach i stażach. Po zakończeniu realizacji projektu będzie kontynuowana, usankcjonowana prawnie, stała współpraca między przedstawicielami grup docelowych.

Po zakończeniu finansowania projektu z funduszu FOP kontynuacją działań bę-dzie powołanie jednostki terenowej – statutowej, do prowadzenia działalności mającej na celu dalszy rozwój projektu w celu powołania produktu turystycznego, który będzie mógł konkurować na rynku turystycznym.

Działania pilotażowe na terenie dwóch gmin w zakresie: wytyczania prze-biegu szlaku, dokonywania uzgodnień z właścicielami gruntów, opracowania i wy-konania tablic elementu komunikacji wizualnej było możliwe dzięki wsparciu fi-nansowemu przez Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego z programu „Małopolska Gościnna” projektu „Beskid Niski Koniom Bliski”.

Koszt realizacji całego projektu to ok. 1 mln złotych. Większość środków pochodzi z Funduszu dla Organizacji Pozarządowych ustanowionego w ramach Me-chanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego w ramach Komponentu II – Ochrona Środowiska i Zrównoważony Rozwój.

Robert Łętowski, Grzegorz Rybczyk