Co wtedy pozostaje? Krośnieńska policja rocznie prowadzi kilkadziesiąt postępowań w podobnych sprawach.
Wbrew pozorom, coraz szerszy dostęp do internetu nie przekłada się na większą ilość oszustw w sieci. – Inna jest już świadomość internautów – mówi Bogdan Jaklewicz, naczelnik sekcji dw. z przestępczością gospodarczą KMP w Krośnie – kupujący stają się ostrożniejsi. Większa jest też skuteczność organów ścigania w tym zakresie. Mamy coraz większe doświadczenie w ściganiu oszustów.
Straty poszkodowanych wynoszą od kilku złotych do kilkunastu tysięcy, tymczasem każde postępowanie prowadzi się w podobny sposób, a jest ono długotrwałe i pracochłonne.
- Wszelkie umowy za pośrednictwem internetu są obarczone pewnym ryzykiem – ostrzega Bogdan Jaklewicz.
Ceny w internetowych sklepach bywają bardzo atrakcyjne. Wynika to np. z tego, że internetowy sprzedawca nie musi utrzymywać kosztownej powierzchni sklepu w galerii handlowej czy w centrum miasta. Wystarczy nawet niewielki magazyn i dostęp do internetu. Dzięki temu internetowy sklep może przynosić zyski przy niższych marżach, a zatem i przy niższych cenach. Zakupy w internecie są często opłacalne nawet po doliczeniu kosztów przesyłki. Trzeba jednak pamiętać o ryzyku. Wadą takich zakupów jest to, że towaru nie można wcześniej dotknąć, przymierzyć, a tymczasem ludzie kupują przez Internet nawet ubrania i buty (które mogą później nie pasować, choćby ze względu na zróżnicowaną numerację). Często drobne nieporozumienia pomiędzy kupującym a sprzedającym prowadzą do zgłoszeń na policję, ale nie w każdej sprawie wszczynane jest postępowanie. Jeśli sprzedający nie ukrywa się (jest identyfikowalny) i dochodzi do realizacji umowy, to nie zawsze wyczerpane zostają znamiona przestępstwa. W takich przypadkach towar najczęściej można zwrócić lub wymienić, w ostateczności pozostaje powództwo cywilne. Jednak koszty korespondencji, przesyłek o ewentualnym procesie nie wspominając, bardzo szybko przekroczą wartość dokonanych zakupów.
Jak bezpiecznie kupować przez internet?
Po pierwsze należy zachować zdrowy rozsądek i ostrożnie podchodzić do wszelkich „okazji”.
Komenda Główna Policji na podstawie doświadczenia z oszustami podaje kilka przydatnych porad (www.policja.pl):
1. Pamiętajmy, aby zawsze kierować się ograniczonym zaufaniem do sprzedającego.
2. Nigdy nie kupujmy w sieci, korzystając z komputera stojącego w kafejce internetowej (to właśnie tam najłatwiej o utratę poufnych danych). Kupując w Internecie używajmy tylko komputera domowego i zachowujmy całą korespondencję ze sprzedawcą. Jeśli nas oszuka, pozwoli to policji ująć nieuczciwego sprawcę.
3. Pamiętajmy, aby kupując cokolwiek w Internecie korzystać tylko ze znanych i sprawdzonych portali internetowych.
4. Pamiętajmy, aby przed każdym zakupem w wirtualnym sklepie zasięgnąć opinii o nim i sprawdzić jego rzetelność (możemy np. przejrzeć opinię na temat danego sprzedawcy jakie w Internecie "wystawili" mu inni kupujący u niego).
5. Zwracajmy uwagę na to, czy sklep na swoich stronach internetowych podaje adres i numer telefonu – zawsze w razie kłopotów będziemy mogli rozwiać swoje wątpliwości.
6. Pamiętajmy, aby płacąc kartą kredytową zwracać uwagę, czy połączenie internetowe jest bezpieczne i czy przesyłane przez nas dane nie zostaną wykorzystane przez osoby nieuprawnione (na dole "bezpiecznej" strony powinien pojawić się symbol zamkniętej kłódki – po "kliknięciu" na kłódkę powinna wyświetlić się informacja potwierdzająca tożsamość strony, a na końcu adresu – literki "https").
7. Kupując na aukcji internetowej pamiętajmy o sprawdzeniu komentarzy o sprzedającym (brak komentarzy pozytywnych lub ich niewielka liczba powinny wzbudzić naszą szczególną czujność – może wówczas, mimo atrakcyjnej ceny, lepiej zrezygnować z zakupów u takiej osoby?), pamiętajmy także aby sprawdzić "za co" są to komentarze, oszuści nieraz najpierw sprzedają drobne rzeczy, aby uzyskać pozytywne opinie, a następnie wystawiają na aukcje drogi sprzęt, którego nie zamierzają dostarczyć.
8. Pamiętajmy, aby nigdy kiedy otrzymamy ofertę e-mailem, nie korzystać z linków, które nam przysłano - na stronę sklepu wejdźmy, wpisując adres w oknie przeglądarki – w ten sposób unikniemy stron podszywających się pod legalnie działające sklepy. Oszuści rozsyłają poprzez pocztę internetową linki do stron łudząco przypominających strony cieszących się dobrą opinią sklepów internetowych, jednak wprowadzają tam inne dane (np. swój numer konta). W podobny sposób podszywają się pod banki, by uzyskać od naiwnych osób poufne dane, takie jak kod PIN.
9. Pamiętajmy, aby zamawiając sprzęt zapytać "internetowego sprzedawcę", czy w paczce znajdziemy razem ze sprzętem również oryginalne oprogramowanie na płytach oraz instrukcję obsługi.
10. Pamiętajmy, aby kupując telefon komórkowy zapytać o ładowarkę oraz dowód zakupu – ich brak może świadczyć o tym, że telefon może być kradziony.
Podczas wyszukiwania ofert mogą pojawić się w internecie pewne okoliczności, które natychmiast powinny wzmóc naszą czujność. Mogą one świadczyć o tym, że mamy do czynienia z potencjalnym oszustem – ostrzega Piotr Niemiec z sekcji dw. z przestępczością gospodarczą. Uważajmy szczególnie, gdy spotkamy się z którąś z poniższych sytuacji:
- nadzwyczajnie niska cena za pełnowartościowy towar,
- sprzedawcą jest firma, a numery telefonów kontaktowych są w ramach usługi PRE – PAID (tzw. telefony na kartę),
- brak telefonów kontaktowych (najlepiej od razu zrezygnować z usług takiej „firmy”),
-duża ilość pozytywnych komentarzy od jednej osoby, lub od niewielkiej grupy,
-konieczność dokonania szybkiego przelewu pieniędzy za granicę za pośrednictwem firmy kurierskiej, bez gwarancji otrzymania towaru,
-brak możliwości zapłaty przy odbiorze towaru (tylko przelewy) – Lub bardzo wysoka różnica w kosztach przesyłki w przypadku płatności przelewem i przy odbiorze – dodaje Piotr Niemiec – psychologiczny odbiór takiego zabiegu jest już inny, a efekt jest bardzo podobny, bo większość osób wybierze przelew – wyjaśnia Piotr Niemiec.
Oszust dostanie pieniądze, a obiecanego towaru nie wyśle. Płatności przelewem możemy dokonać podczas zakupów w dobrze znanym i sprawdzonym sklepie, do którego mamy już zaufanie.
Bezpieczeństwo internetowych zakupów możemy zwiększyć poprzez dokładne sprawdzenie sprzedającego (nie tylko opinii na jego temat). Ważne, żeby na podstawie danych przedstawionych w umowie przedwstępnej sprawdzić kim jest. Jeśli jest to firma, to należy sprawdzić od kiedy istnieje oraz czy jej dane są w książkach telefonicznych, informatorach, a także czy zgadzają się z tymi podanymi w ofercie (aby wykluczyć, że ktoś podszywa się pod legalnie działającą firmę).
Zawsze należy sprawdzić towar przy odbiorze.
Jeśli mimo wszystko zostaliśmy oszukani, należy zawiadomić policję. Zachowana korespondencja oraz przesłana przez oszusta paczka będą stanowiły dowód przestępstwa i ułatwią znalezienie sprawcy.
Foto: Tomasz Zajdel