Żelazo jest niezbędne do produkcji czerwonych krwinek oraz zapewnienia sprawnego funkcjonowania serca i mięśni szkieletowych [3]. Odgrywa również istotną rolę w zwalczaniu infekcji i chorób [4], utrzymaniu odpowiedniego poziomu energii [5], prawidłowym funkcjonowaniu mózgu.
Niedokrwistość z niedoboru żelaza występuje, gdy poziom żelaza zmagazynowanego w organizmie jest tak niski, że organizm nie jest już w stanie wytworzyć wystarczającej ilości hemoglobiny do budowania zdrowych czerwonych krwinek [6]. Hemoglobina to białko znajdujące się wewnątrz czerwonych krwinek, które przenosi tlen do tkanek i narządów w całym organizmie.
Mimo poważnych konsekwencji i dużej częstości występowania niedoboru żelaza [7], schorzenie to jest wciąż zbyt rzadko rozpoznawane. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że ich zdrowie i samopoczucie jest zagrożone [8-9].
Objawy niedoboru żelaza i niedokrwistości z niedoboru żelaza są trudne do sprecyzowania, mogą przyjmować różną postać i być związane z wieloma innymi schorzeniami [10]. Do objawów niedoboru żelaza zaliczamy: powtarzające się bóle głowy [11], uczucie zmęczenia psychicznego, drażliwość, zawroty głowy, szybką utratę koncentracji [1,11-12], bolesne, białe zmiany wewnątrz jamy ustnej lub czerwone, łuszczące się pęknięcia po jednej lub obu stronach jamy ustnej [12-13]. Obserwuje się także kompulsywne, powtarzające się żucie lodu [14], pragnienie jedzenia substancji niejadalnych, takich jak ziemia [13-14], większą niż zwykle liczbę infekcji, takich jak kaszel czy przeziębienia [13]. Inne objawy to uczucie zmęczenia fizycznego [11-12], zimne ręce i/lub stopy [12-13], wypadanie włosów kępkami lub w większej ilości [15], problemy ze słuchem [10], ból na powierzchni języka [13, 15], bladość, najbardziej widoczna na twarzy, paznokciach, wewnątrz jamy ustnej i po wewnętrznej stronie powiek [11-12]. Mogą wystąpić trudności w oddychaniu [1]1, łatwo pękające i łamiące się paznokcie [1, 12-13], potrzeba poruszania nogami nawet podczas odpoczynku [11], niewyjaśnione plamy krwi pod skórą [1].
Standardowa diagnostyka pod kątem niedokrwistości obejmuje morfologię krwi. Jednak w celu wykrycia niedoboru żelaza konieczne jest przeprowadzenie dalszych badań diagnostycznych [17]. Ferrytyna w surowicy jest uznawana za jeden z najdokładniejszych parametrów w diagnozowaniu niedoboru żelaza [17] i badanie jej poziomu zalecane jest przez Światową Organizację Zdrowia [18]. Ale poziom ferrytyny w surowicy, może się zmienić pod wpływem takich chorób jak grypa, a tym samym, w celu postawienia prawidłowej diagnozy może być konieczne sprawdzenie dodatkowych parametrów [18]. Należą do nich: TSAT lub wysycenie transferyny w surowicy [18], całkowita ilość żelaza w surowicy krwi [19], TIBC - czyli całkowita zdolność wiązania żelaza [20].
Warto zaznaczyć, że istnieje wiele sposobów leczenia niedoboru żelaza i zależą one od poziomu niedoboru i historii chorób pacjenta. Sposoby te obejmują: zwiększenie ilości żelaza w diecie, doustna suplementacja żelazem lub przyjmowanie go w formie dożylnej (poprzez infuzję lub zastrzyk) [3].
NIE LEKCEWAŻ NIEDOBORU ŻELAZA
Jeśli rozpoznasz u siebie jeden lub więcej objawów niedoboru żelaza, udaj się do lekarza.
https://www.takeironseriously.com/PL
Referencje:
[1] Barton JC, et al. BMC Blood Disord. 2010;10:9. doi:10.1186/1471-2326-10-9.;
[2] Strona internetowa: https://www.takeironseriously.com/pl/zwieksz-swiadomosc/o-nas dostęp w dniu 7 listopada 2022;
[3] Auerbach M, Adamson JW Am J Hematol. 2016;91(1):31-38.;
[4] Fernando B, et al. World J Gastroenterol. 2009 Oct 7; 15(37): 4638-4643.;
[5] Favrat B., et al. PLoS One 9(4): e94217. eCollection 2014;
[6] Trost LB, et al. J Am Acad Dermatol. 2006;54(5):824-44.;
[7] Silber MH, et al. Mayo Clin Proc. 2013;88(9): 977-986.;
[8] Brigham D, Beard J Crit RevFood Sci Nutr. 1996;36(1040-8398):747-763.;
[9] Jankowska E, et al. Eur Heart J. 2010;31(15):1872-80.;
[10] Schieffer KM, et al. JAMA Otolaryngol Neck Surg. 2017;(800).;
[11] Pavord S, et al. BJH 2020; 188: 819-30;
[12] Api O, et al. Turk J Obstet Gynecol 2015;12:173-8.;
[13] Beard JL. J Nutr 2001;131:568-80.;
[14] Lumish RA, et al. The Journal of Nutrition 2014;114(10):1533-9.;
[15] Kantor J. Journal of Investigative Dermatology 2003;121(5): 985-8.
[16] Osaki T, et al. Am J Med Sci 1999;318(5):324-9.;
[17] Milman N. Ann Hematol. 2008;87(12):949–959.;
[18] World Health Organization. WHO guideline on use of ferritin concentrations to assess iron status in individuals and populations.;2020.;
[19] Centre for Disease Control. Iron-Status Indicators: National Report on Biochemical Indicators of Diet and Nutrition in the U.S. Population 1999-2002. Available online: https://www.cdc.gov/nutritionreport/pdf/nr_ch3.pdf. Date accessed: September 2020.;
[20] Soldin P et al. Clin Chim Acta. 2004 April ; 342(0): 211–217.
NM-PL-2022-11-5017
