Na naszym kontynencie z glistnicą zmagają się przede wszystkim najbiedniejsze państwa i regiony. W zdecydowanej większości krajów problem praktycznie nie występuje, bo jest wysoka świadomość higieny osobistej. Askarioza to bowiem klasyczny przykład choroby brudnych rąk. Właśnie dlatego najwięcej zarażonych jest w Azji i Afryce, a więc na kontynentach, na których są problemy z kanalizacją i higieną osobistą w ogóle.
Choroba jest całkowicie wyleczalna, ale mimo tego powoduje do 20 tys. zgonów rocznie. Powodem są najczęściej powikłania oraz atakujące także człowieka glisty zwierzęce: glista świńska Ascaris suis, glista psia lub kocia Toxocara canis i cati. Kłopotem jest też diagnoza, która nie jest łatwa. Z reguły pacjent dowiaduje się o chorobie, dopiero gdy znajdzie jaja lub całego pasożyta we własnym kale. A to ma miejsce dopiero wtedy, gdy samice glisty są już dojrzałe płciowo i zaczęły składać jaja. To aż 10 tygodni po zarażeniu.
Jak rozwija się glista ludzka
Glista Ascaris lumbricoides może osiągnąć nawet 60 cm długości. Nazywana jest chorobą brudnych rąk, bo z reguły chorują na nią dzieci, które spożyły jedzenie zanieczyszczone jajami z larwami. Nie bez znaczenia jest również fakt, że to właśnie najmłodsi najczęściej mają styczność z kałem, bo nie mają oporów przed braniem w ręce różnych dziwnych rzeczy.
Jak dochodzi do zarażenia? Jaja glisty są wydalane z kałem, ale wtedy jeszcze nie są zdolne do zarażenia nowego organizmu. Najpierw muszą przez 6 tygodni rozwijać się w wodzie lub wilgotnej glebie. Dopiero wtedy przekształcają się w zakaźną larwę, która dostaje się do jelita cienkiego człowieka, wykluwa się z otoczki jaja i przez ścianę jelita, którą przebija, przedostaje się do naczyń krwionośnych. W ten sposób przenika do pęcherzyków płucnych i oskrzeli. Tam następuje odkrztuszenie i ponowne połknięcie. Dzięki temu larwy znowu są w jelicie, a tam już po 2-3 miesiącach osiągają dojrzałość fizyczną.
W samym jelicie glista może gnieździć się nawet przez 13-15 miesięcy. Gdy zdycha, pacjent jest zdrowy, ale to tylko teoria, bo najczęściej sam zaraża się ponownie jeszcze za jej życia. W skrajnych przypadkach w jelicie może bytować nawet kilkaset glist jednocześnie - to kilogramy pasożytów i setki jaj codziennie.
Powikłania przy glistnicy
Pasożyt blokuje ciała odpornościowe, więc organizm nosiciela jest znacznie bardziej narażony na ataki wirusów i bakterii. Możliwe są również ataki astmy oraz alergie. Najczęściej infekcje zdarzają się u dzieci, mających styczność ze zwierzętami. Jaja glist mogą być wszędzie, nie tylko np. w kuwecie kota. Unoszą się też w powietrzu, skąd mogą od razu trafić do płuc. Wtedy odchody larw powodują kaszel, który może być pierwszą oznaką zarażenia. Organizm dziecka słabiej radzi sobie z toksynami produkowanymi przez intruza. Może się nawet zdarzyć, że zakażenie przekształci się nie tylko w astmę, ale też padaczkę. Staje się tak, gdy małe larwy glist dotrą z krwią do mózgu. To nie jest ich cel podróży, trafiają tam przez przypadek, ale może on spowodować nieodwracalne zmiany w organizmie.
Objawy askariozy
Glistnicę łatwo pomylić z innymi chorobami. Zwłaszcza, że obecnie choroba nie jest powszechna w Europie i mało kto spodziewa się jej w Polsce. Trudno bowiem od razu skojarzyć, że np. nadmierna pobudliwość, niespokojny sen czy ogólne rozkojarzenie jest efektem właśnie tej choroby. Nie zawsze też pojawiają się problemy dermatologiczne w postaci pokrzywek i świądu oraz zapalenie spojówek, co mogłoby pomóc diagnostom.
Poza tym objawy są często uzależnione od fazy choroby. Początkowo nasilają się głównie zawroty głowy, bóle brzucha, jest większa nerwowość i naprzemiennie biegunka, zaparcia oraz wymioty. To z reguły uznawane jest za zatrucie pokarmowe. Czasami towarzyszą temu drgawki, zapalenie spojówek, a nawet astma oskrzelowa. Gdy choroba się rozwija, objawy się nasilają, ale pojawiają się też ataki lęku, nieprzyjemne odczucia pod skórą oraz ślinotok. Jeśli glist jest wiele, można też spotkać się z nieświadomym zgrzytaniem zębów (zwłaszcza podczas snu), dusznościami, infekcjami dróg oddechowych, zapaleniem oskrzeli i niedokrwistością.
Jak zapobiegać glistnicy?
Przede wszystkim przestrzegać higieny osobistej, dokładnie myć pod bieżącą wodą nie tylko ręce, ale też warzywa i owoce, które mogły mieć kontakt z kałem nosiciela. Nie powinno się też pić nieprzegotowanej wody, zwłaszcza niewiadomego pochodzenia. Jajeczka glisty mogą też przenosić owady, więc warto zabezpieczyć przed nimi mieszkanie i regularnie się ich pozbywać.
Glisty odstraszyć można również przez odpowiednią dietę. Nie lubią one czosnku, pestek z dyni i świeżych porów. Przed taką mieszanką wręcz uciekają i opuszczają organizm wraz z kałem.
Artykuł przygotowany przez redakcje gastryczne.pl - serwis internetowy na temat chorób układu pokarmowego. Więcej o glistniczy przeczytasz na tej stronie.
